Overheid en burger door één deur
11 januari 2023
Hoe herstelt de overheid politiek het vertrouwen van inwoners? Het is een vraag die dagelijks op veel plekken wordt gesteld. Petra Weggemans geeft voor Segment de cursus “Overheid en burger door één deur: de menselijke aanpak van het bestuursrecht”. ‘Het gaat mede vaak over maatwerk. Maar als heel veel maatwerk nodig is, is er iets mis met de regels.’

Petra Weggemans is gepokt en gemazeld als jurist binnen het openbaar bestuur. Ze werkte lang bij een grote gemeente en vervult verschillende rollen in de bezwaarschriftencommissies van gemeenten en waterschappen. Daarnaast is ze coach en geeft ze trainingencursussen. Een nieuwe trainingcursus van Segment die ze vanaf september gaat geven, behandelt een bijzonder hot topic binnen het bestuursrecht: de menselijke aanpak.

 

Menselijke maat
Waaruit bestaat die menselijke aanpak? Petra Weggemans: ‘De relatie tussen inwoners en overheid staat onder druk. Door situaties waarin inwoners tegenover de overheid kwamen te staan, zoals in de toeslagenaffaire of de afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen. En doordat kritische inwoners wellicht ook kritischer zijn geworden, meer participeren, meer eisen stellen: ze vragen om meer informatie en meer inspraak. Op veel plekken gaat het goed, maar lang niet overal.’ Essentieel bij de menselijke aanpak is waar nodig de ruimte opzoeken in de toepassing van wet- en regelgeving. Evenredig handelen. Dat is niet altijd hetzelfde als maatwerk benadrukt Weggemans. ‘Maatwerk alleen is niet de oplossing, want dan kom je al snel in de knel met het gelijkheidsbeginsel dat stelt dat gelijke situaties gelijke behandeling verdienen. Ik ben het verder eens met de Nationale Ombudsman: wanneer veel maatwerk nodig is, is er iets mis met de regels.’

 

Toolbox
De cursus die Weggemans geeft bestaat uit twee online bijeenkomsten en een fysieke cursusdag. ‘In de eerste meeting behandelen we het vertrouwen van inwoners in instituties in brede zin en in de overheidpolitiek en de ambtenarij in het bijzonder. Ook de rol van de media komt hierbij aan de orde. In de tweede onlinebijeenkomst staan we stil bij welke verhouding tussen overheid politiek en inwoner wenselijk is. Tijdens de cursusdag gaan we in op de toolbox van ambtenaren en bestuurders om binnen deze omgeving te opereren: waar zit ruimte in de wet- en regelgeving, wanneer is maatwerk nodig en hoe zit het met ethisch en moreel juist handelen? Ook de algemene beginselen van behoorlijke bestuur betrekken we hierbij en de behoorlijkheidsnormen uit het klachtrecht. Dat doen we aan de hand van onder meer discussies over stellingen en prikkelende filmpjes van mensen uit het werkveld.’ Het doel is bewustwording en waar nodig cultuuromslag.

 

Voor wie
De cursus is bedoeld voor iedereen die te maken heeft met het bestuursrecht. Weggemans ziet dat bewust als een grote groep waaronder ook bestuurders vallen. ‘Cursisten krijgen handvatten om de juiste gesprekken te voeren. Dat kan best moeilijk zijn, want in verhalen van inwoners komen soms heftige emoties boven. Maar het is cruciaal dat inwoners zich gezien en gehoord voelen en ervaren dat de overheid hen serieus neemt. Inwoners serieus nemen betekent ook duidelijk zijn over wat niet kan. Inwoners accepteren het meestal als ze geen gelijk krijgen, mits een besluit maar goed is onderbouwd en er helder wordt gecommuniceerd. ’Samen door één deur is geen eenrichtingsverkeer benadrukt ze tot slot, ook van inwoners mogen we iets verwachten: ‘alleen samen herstel je het vertrouwen.’

 

Geinteresseerd geraakt door het verhaal van Petra? Doe mee en schrijf je in: Segment opleidingen