Frank Bosma geeft meerdere cursussen voor Segment, maar bespreekt er twee: “Rechtmatigheid in het Sociaal Domein” en “Sociaal Domein in control”. ‘De eerste cursus is ingegeven door de Rechtmatigheidsverantwoording waarvoor colleges vanaf 2021 zelf verantwoordelijk zijn. Voor veel gemeenten is dit de aanleiding om meer te investeren in eigen onderzoek naar rechtmatigheid van bestedingen binnen het sociaal domein. Bosma: ‘In het sociaal domein raakt dat bijvoorbeeld aan de toetsing van de levering van zorg in natura: is de juiste zorg geleverd en past die nog bij de doelstellingen. Het onderwerp hangt samen met de tweede cursus; betere beheersing van kosten in het sociaal domein. Je kunt alleen meer grip krijgen als je goede informatie hebt.’

Spanningsveld
De cursussen kunnen in house worden gegeven op aanvraag of via open inschrijving. ‘De cursus “Sociaal Domein in control” start met theorie, maar is vooral heel praktisch. Deelnemers brengen een casus en een doelstelling in en daarna definiëren ze zelf mogelijke maatregelen om kosten beter te beheersen. Die bespreken we dan. En we kijken naar (andere) mogelijkheden om bij te sturen.’ De cursus is (permanent) interactief zodat hij altijd aansluit bij de nieuwste inzichten in het sociaal domein.’

Interventies
De uitdagingen in het sociaal domein zijn herkenbaar. Kosten lopen uit de hand en de vraag naar hulp neemt toe, en stijgt in de toekomst mogelijk verder. Het is dus noodzakelijk dat gemeenten creatief nadenken over beleid’, stelt Frank Bosma. ‘Ze hebben een zorgplicht, iedere burger moet worden geholpen. Maar hoe ver wil en kan je daarin gaan? Je kunt bijvoorbeeld een dure huisaanpassing doen via de Wmo, maar je kunt ook kijken naar een ander huis waar de aanpassingen misschien al aanwezig zijn. Bij veel ontvangers van zorg is bovendien sprake van multiproblematiek binnen het gezin. Als je dan inzoomt, dan zie je bijvoorbeeld een schuld bij een postorderbedrijf van 20.000 euro. Die schuld leidt tot spanningen en kostbare interventies. Al die interventies kosten soms meer dan 100.000 euro. Als gemeente ben je dan feitelijk beter af door de schuld tijdelijk over te nemen.’ Uiteraard moet de wetgeving hiervoor wel ruimte bieden.

Creatieve keuzes
Dé oplossing voor grip in het sociaal domein is er niet constateert Frank Bosma. ‘In de cursus bieden we dan ook eerst en vooral maatwerk. Op basis van de unieke cases uit de praktijk. Maar een belangrijk les is in elk geval dat je als gemeente moet voorsorteren op wat op je afkomt. Door corona kan het aantal bijstandsaanvragen bijvoorbeeld stijgen. Daar moet je op voorbereid zijn. Daarnaast loont het om te investeren in preventie. Het op tijd inzetten van een gezinscoach, of schuldhulpverlening kan soms dure hulp in een later stadium voorkomen. Durf creatieve keuzes te maken.’